O ekranizacjach. Nie-kultowych

 Sfilmowana książka, która została rozjechana walcem

Tłumaczenie treści Wyzwania dzisiejszego jest może nieco nazbyt autorskie, ale już na wstępie wpisu musi Królowa Matka uprzedzić, że nie jest fanką ekranizacji. Tak, zdarzają się dobre, nawet bardzo dobre, które Królowa Matka bardzo ceni, i zdarzają się takie, które Królowa Matka uwielbia, ale jednak na zasadzie wyjątku od reguły.

Ładnych parę lat temu, gdy Królowa Matka pracowała w bibliotece publicznej, przyszło do niej pacholę rodzaju męskiego, a lat około dwunastu, i wypożyczyło "Potop", tom pierwszy. Po kilku dniach przyszło ponownie i wypożyczyło tom drugi. Po czym wróciło nazajutrz z życzeniem, by mu wymienić "Potopu" tom drugi na "Potopu" tom drugi, ale bez zdjęć z filmu.

- Dlaczego? - zdziwiła się szczerze koleżanka Królowej Matki. - Przecież taki ze zdjęciami szybciej się czyta!

- Zostaw go - rzekła Królowa Matka, rozpoznając od pierwszego rzutu oka w chłopczynie Bratnią Duszę. - On ma własną wizję Kmicica i te zdjęcia mu przeszkadzają, dokładnie wiem, co czuje! - po czym wymieniła chłopcu książkę z krzepiącym przeświadczeniem, że nie ona jedna tak ma.

Wiedząc powyższe nie należy się dziwić, że Królowa Matka nie dała rady ograniczyć się do wyboru jednej tylko, zmasakrowanej ekranizacją książki, ale, daje słowo, spróbuje powstrzymać swoją wymowność i będzie znęcać się nad tymi najbardziej w jej mniemaniu masakrującymi (albo najboleśniej raniącymi jej serce) ekranizacjami oględnie. I krótko.

Chyba.

Zacznie od rodzinnego podwórka i pochyli się najpierw nad ekranizacją

"Wiedźmina"

w okrutny i bezwzględny, zwłaszcza dla wielbicieli, sposób dokonanej przez Marka Brodzkiego.

A tak się nieszczęśliwie złożyło, ze Królowa Matka wielbicielką jest i patrzenie, jak reżyser pospołu ze scenarzystą robią gigantyczne kuku jednej z jej ukochanych serii spowodowało niezaleczoną po dziś dzień traumę oraz pragnienie, by nigdy i pod żadnym pozorem polscy filmowcy nie brali się za ekranizowanie książek, które Królowa Matka lubi.

"Nadchodzi czas pogardy" - głosi napis na plakacie filmowym, ale Królowa Matka nie przypuszczała naiwnie, że jest to ostrzeżenie dla widzów. A powinna była to podejrzewać już choćby tylko obserwując prawie cała ekipę "Ogniem i mieczem" przeniesioną na plan "Wiedźmina", a następnie (albo przedtem, o to naprawdę mniejsza) na plan "Starej baśni", w sumie trudno się w związku z tym dziwić, że aktorzy grali jak grali, po prostu mieli kłopoty z przypomnieniem sobie, na planie czego się znajdują i drewniany sposób podawania przez nich kwestii oraz pewne usztywnienie postawy przypuszczalnie związane było z próbami ukrycia gorączkowego poszukiwania w głowie tekstu pasującego do akurat tego filmu oraz nieznacznym rzucaniem okiem na kolegów, aby po kostiumach zorientować się, na planie czego się znajdują.

I, cholerajasnapsiakrew, jakim cudem Anglicy, ten żyjący na małej wyspie naród jest w stanie zekranizować wszystkie swoje wielkie powieści (w tym niektóre kilka razy), plus kilka mniejszych, plus kilka cudzych, plus kilka fantazji na temat, plus kilka scenariuszy oryginalnych, a we wszystkim grają zupełnie różni, ale za to świetnie pasujący do kreowanych postaci aktorzy, a jeżeli nawet się powtarzają, to charakteryzacja i styl gry sprawia, że są nie do poznania? Dlaczego w naszym pięknym kraju tak żywe, choć przecież niczym nie potwierdzone jest przekonanie reżyserów, że widzowie to bezmyślna tłuszcza oraz idioci, i jeżeli nie dostaną "gwiazdy" w obsadzie to nie pójdą do kina i się nie zachwycą, i potem mamy ryk śmiechu zagłuszający kwadrans seansu (bez szkody dla filmu zresztą) w odpowiedzi na tekst Jaskra, w książce pełnego wdzięku i mylonego z elfem, a w filmie, o, takiego:

"Jestem Jaskier, przez niektóre kobiety zwany niezrównanym".

Królowa Matka nic nie ma do pana Zamachowskiego, przeciwnie, bardzo lubi, ale do Jaskra to on podobny nie był nawet dwadzieścia pięć lat temu, gdy był w stosownym wieku, a co dopiero teraz (to znaczy, wtedy, podczas kręcenia). A naprawdę fatalne jest to, że wcale nie był, na tle całości, najgorszym elementem tej ekranizacji, składającej się z poszatkowanych bez ładu i składu epizodów, niewybaczalnego spłycenia języka, który Andrzejowi Sapkowskiemu jest posłuszny jak pies ukochanemu panu, zaś Michałowi Szczerbicowi - zdecydowanie nie, scen walki pozbawionych dynamiki, efektów specjalnych, które były, zaprawdę, bardzo specjalne i lateksowych smoków, które były bardzo lateksowe, pogańskich kapłanek pogańskiej świątyni ekumenicznie wykrzykujących: "O, Jezu!" oraz wisienki na torcie w postaci małej Ciri deklamującej z uczuciem: "Jestem-twoim-przeznaczeniem-Geralt-prawda" i nie, Królowa Matka nie zapomniała o znaku zapytania, dziewczątko po prostu podawało każdą kwestię z równą emocją i z równym ignorowaniem znaków przestankowych, aha, i z identyczną miną, osiągając w prywatnym rankingu Królowej Matki pierwsze i nie zagrożone miejsce w kategorii Dzieci-Znajomych-Reżysera-Które-Musimy-Obsadzić-Chociaż-Słyszeliśmy-Z-Większym-Uczuciem-Deklamowane -Utwory-Ku-Czci-Lenina-Na-Apelach-Z-Okazji-Wielkiej-Rewolucji-Październikowej.

Film to jednak jest mały pikuś w porównaniu z serialem (z wyciętych z którego chaotycznie scen został zresztą niedbale sklecony, takie przynajmniej sprawiał wrażenie), po dwóch odcinkach którego Królowa Matka dała sobie spokój z samobiczowaniem się i zaczęła się umawiać z Ukochaną Przyjaciółką. Nabywały żywność i napoje, zdarzało się, że wyskokowe, bo jednak istnieją granice ludzkiej wytrzymałości, i oglądały, ciesząc dusze wyszukiwaniem przemiłych detali dzieła, już to w postaci grafitti na ścianie starożytnego zamczyska, już to - żeliwnej balustrady na betonowych schodkach tamże, już to - śladów ciężarówki na drodze, którą bieżył Mhrrrroczny Bohater z blizną, co i rusz zmieniającą położenie.

No, ale o serialu najlepiej (i wyczerpująco) napisano tutaj, Królowa Matka odsyła do lepszych od siebie.

O kolejnym filmie będzie krótko, ponieważ Królowa Matka podejrzewa, że o kolejnym będzie długo, i kto to wytrzyma.

Arturo Perez-Reverte należy do najulubieńszych pisarzy Królowej Matki, która ceni go za intelekt, inteligencję i logikę (i za stosunek do kobiet), i może dlatego, chociaż

 "Klub Dumas" 

nie należy z kolei do jej ulubionych książek tego autora, serce bolało patrzeć na to, co z nią zrobił Roman Polański,

w "Dziewiątych wrotach"

najwyraźniej pragnący powtórzyć sukces "Dziecka Rosemary" oraz gnany chęcią obsadzania w każdej produkcji młodej i pięknej małżonki.

Bohater (i książki, i filmu) - Corso - jest tropicielem białych kruków. Zostaje wynajęty przez majętnego bibliofila, na którego zlecenie stara się ustalić autentyczność tajemniczej księgi, której cały nakład razem z wydawcą spłonął na Campo dei Fiori w roku 1667, a która podobno zawiera formułę pozwalającą przywołać Złego. Według przekazów drukarz miał przed śmiercią ukryć jeden jedyny egzemplarz. Okazuje się tymczasem, że do naszych czasów przetrwały aż trzy. Corso ma określić, która z ksiąg jest autentyczna. Przemierza w tym celu pół Europy i zostaje wplątany w tajemniczą intrygę.

To, i tylko to wyciął Roman Polański z wielowątkowej, wielowymiarowej i pełnej literackich odniesień powieści "Klub Dumas", spłaszczył ją, przyklepał i zrobił banalny pseudo-horror, z którego wyparowała wszelka tajemnica i całe poczucie zagrożenia, wyczuwalne w książce. Zamiast tego mamy Johnny Deppa (który, ku zaskoczeniu Królowej Matki, całkiem pasował do roli, może dlatego, że to dobry aktor jest), Emmanuelle Seigner, która powinna być szczuplutkim i najwyżej dwudziestodwuletnim, nieco zagubionym, krótko ostrzyżonym dziewczątkiem, a... nie jest, za to usiłuje tworzyć atmosferę niesamowitości za pomocą nużąco powtarzalnych środków aktorskich takich jak znaczące spoglądanie spod na pół opuszczonych powiek oraz półuśmiech; a także bójki rodem z lat 90-tych (czyli takie,po których bohater powinien pozbierać się za pomocą zamiecenia go na szufelkę przez ekipę sprzatającą miasto, on zaś wstaje na nogi, a jedynym widomym znakiem zaliczonego mordobicia jest naderwany rękaw koszuli i pęknięte szkło w okularach) i, creme de la creme, NIEWYOBRAŻALNIE kiczowatą scenę finałową z płonącym zamkiem i efektami specjalnymi w postaci oczu Emanuelle świecącymi na zielono, która sprawia, że na miejscu Arturo Perez-Reverte Królowa Matka wycofałaby swoje nazwisko z czołówki.

I wreszcie na koniec Królowa Matka przedstawia film, opinię o którym ukrywała wiele lat z obawy przed linczem, ale że film zrobił się już wiekowy, to tutaj sobie pozwoli.

 "Angielskiego pacjenta" 

przeczytała zanim ekranizacja w ogóle powstała, ale już po tym, jak podjęto decyzje o jej nakręceniu. Przeczytała, a właściwie powoli i uważnie przeszła przez tę fascynująca, ale bardzo trudną i całkowicie niefilmową prozę pełną niedokończonych myśli i rwących się wątków, zamknęła książkę i pomyślała: "Ale jakim cudem oni chcą to zekranizować?!".

Po czym, stosowny czas później, poszla do kina i przekonała się, jak.

Poszła do kina oczytana, żeby nie było. Recenzji przeczytała z tuzin, a były ona zaskakująco rozbieżne, przy czym neutralnych nie było wcale, pozytywne pisały kobiety, a negatywne, wszystkie jak jeden mąż, mężczyźni. Zafascynowana zjawiskiem Królowa Matka i jej Ukochana Przyjaciółka (tak, ta sama, co z nią Królowa Matka "Wiedźmina" pochłaniała, pozdrawiamy machaniem) udały sie do kina, gdzie natychmiast stało się jasne, czemu panie pisały tak licznie recenzje pełne zachwytów.

"Angielski pacjent" okazał się otóż filmem zaspakajającym dokładnie te same tęsknoty, które zaspakaja jakże często obśmiewana tzw. literatura kobieca. Takim, w którym piękni ludzie pięknie się kochają do upadłego oraz uprawiają piękny seks, zawsze na tle wysmakowanych wnętrz albo pięknie sfilmowanego egzotycznego (i pięknego) krajobrazu. Facet po trzech dniach biegu przez pustynię wygląda tak, jak żaden ze znajomych mężczyzn Królowej Matki (a zapewnia, że zna kilku nadzwyczaj urodziwych) nie wygladał nigdy, nawet wyspany, ogolony, świeżutki jak pierwiosnek i w najlepszym dniu swojego życia. Umierająca w jaskini po wypadku samolotowych kobieta wygląda tak, że wszystkie obecne na sali panie powinny natychmiast po wyjściu z kina popełnić zbiorowe harakiri, w każdym razie Królowa Matka porzuciła wszelką nadzieję, że zdoła jej kiedykolwiek dorównać (i nie dorównała, nawet w dniu własnego ślubu). 

Zaś gdy zrozpaczony Bohater wynosi ze wspomnianej jaskini ciało Ukochanej, spowite w całun, o, pardon, w spadochron stało się coś, co stać się musiało.

Królowa Matka poczuła, że w absolutnej ciszy sali kina "Orzeł", w ciszy zakłócanej jedynie narastającym szlochem wrażliwszych od niej osób jedyne, co w niej narasta to śmiech, tak kiczowata, tak beznadziejnie holiłódzka i tak straszliwie w technikolorze była ta scena. 

A śmiechem tym nie mogła wybuchnąć nie tylko z obawy przed gniewem osób, które roniły łzy (w tym dziewczęcia siedzącego rząd przed nią, które płakało na głos, dosłownie zanosiło się głośnym łkaniem jak zawodowa płaczka na pogrzebie), ale także z powodu szacunku dla uczuć Przyjaciółki, które obawiała się w ten sposób urazić. Więc siedziała i przygryzała wargi, starannie nie patrząc w bok na Przyjaciółkę w trosce o jej wrażliwą duszę, a Przyjaciółka w tym samym czasie i w trosce o uczucia Krolowej Matki starannie omijała ją wzrokiem, i dopiero po filmie zgadały się, że niepotrzebnie odmówiły sobie niezbędnego wsparcia w tym zalewającym je oceanie romantycznych, a im najwyraźniej niedostępnych, emocji.

Cicho rozlegający się w duszy Królowej Matki chichot był jednak niczym w porównaniu z rosnącym w głebi jej trzewi gromkim śmiechem na myśl o tych wszystkich nieszczęśnikach, którzy po filmie rzucą się do księgarń i wykupią cały nakład książki, przytomnie wznowionej przez, bodajże, Świat Książki. I będą brnąć przez ten tekst, w którym z filmu rozpoznają zaledwie nazwiska i z grubsza zarysowane wątki, odkrywając poniewczasie, że ta śliczniusia laurka jest urokliwym, przyjemnym dla oka filmikiem, ale, cóż, tylko zwykłym melodramatem takim, jakich tysiące, natomiast z pewnością NIE JEST ekranizacją prozy Ondaatje do tego stopnia, ze Królowa Matka by się nie zdziwiła, gdyby nie rozpoznał on tego, co sam napisał.

PS.

A w temacie kompletnie nie związanym z wyzwaniem, czy też może związanym, ale z Wyzwaniem całkiem innym i na całkiem inny temat, to być może Drodzy Czytelnicy tego nie pamiętają, ale Królowa Matka i owszem, że to już nie rok i nie dwa, ale całe trzy lata, jak zaczęła się Reszta Jej Życia, i tym samym Nowa Królowa Matka wkracza w wiek przedszkolny ;).

A powyższe "thank you" odnosi się także i do Was, Kochani Czytelnicy, bo, wierzcie lub nie, ale i Wy także jesteście powodem, dla którego Królowa Matka cieszy się, że żyje.